شواهدی از هزاره گم شده جنوبشرق ایران در تپه تم گاوان جیرفت/ تم گاوان یکی از کانون های تولید و عرضه سفال حوزه هلیل رود در شش هزار سال قبل

به گزارش میراث هلیل، دومین فصل کاوش تپه باستانی تم گاوان جیرفت با هدف  شناخت چیستی این تپه در حال انجام‌است. نخستین‌فصل کاوش در چهار سال قبل در این محوطه باستانی نشان داد در این محوطه شواهدی از هزاره چهارم تا هزاره اول پیش از میلاد دیده شده است که اتفاق مهمی در باستانشناسی جنوب شرق ایران است به این دلیل که شواهدی از اوایل هزاره دوم‌ پیش از میلاد را در هیچ محوطه ای در جنوب شرق ایران نداشتیم که این‌می تواند به بخشی از سوالات‌ ما پاسخ دهد.

دکتر میثم شهسواری عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت و سرپرست گروه کاوش تپه  باستانی تم گاوان، امروز چهارشنبه ۱۵ فروردین‌ماه در گفتگو با خبرنگار میراث هلیل از فصل دوم کاوش در تپه باستانی تم گاوان خبر داد و گفت: این‌فصل کاوش نیز با هدف شناسایی تپه و آزمون هایی برای فرض های اولیه در حال انجام است.

این باستانشناس افزود: فرض اولیه ما این است که این تپه بقایای یک سکو یا سازه بزرگ مربوط به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد است که بر روی یک‌ تپه قدیمی تر مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد ساخته شده است. در این فصل کاوش برشی (ترانشه ای) در ضلع غربی تپه ایجاد شد که شواهد به دست آمده این فرضیه را رد نمی کند.

توالی فرهنگی ویژگی منحصر به فرد تپه باستانی تم گاوان

وی در ادامه با اشاره به ویژگی منحصر به فرد توالی فرهنگی در تپه تم گاوان، افزود: یکی از دلایل اهمیت این تپه وجود توالی فرهنگی است به طوری که آثار مربوط به هزاره چهارم، هزاره سوم و هزاره دوم قبل از میلاد در این تپه وجود دارد و این ویژگی در کمتر محوطه باستانی در حوزه فرهنگی هلیل رود دیده می شود که نشانگر اهمیت دوچندان این محوطه است.

محوطه باستانی تم گاوان یکی از کانون های تولید و عرضه سفال حوزه هلیل رود در هزاره چهارم قبل از میلاد بوده است

 شهسواری با اشاره به اهمیت عصر هزار چهارم پیش از میلاد در این تپه گفت: آثار و  شواهد به دست آمده از این کاوش ها شامل قطعه سفالهای بسیار زیاد تغییرشکل یافته در اثر پخت بیش از اندازه، شمار فراوانی جوش کوره و قطعاتی از بدنه کوره ها، نشان می دهد پخت سفال در این محل انجام‌ می شده است و از این جهت بسیار اهمیت دارد و نشان می دهد محوطه باستانی تم گاوان یکی از کانون های تولید و عرضه سفال حوزه هلیل رود در هزاره چهارم قبل از میلاد بوده است، خاک این نقطه هم‌خاک خوبی است که آزمایش خاک هم باید انجام شود.

وی افزود: این نتایجی بود که فعلا ما بر اساس شواهد و فرضیات در این محوطه باستانی به دست آوردیم.

این باستانشناس، ضمن سپاسگزاری از رییس دانشگاه جیرفت دکتر شکفته و دکتر شاهرخی مدیرکل محترم میراث استان گفت: اعتبار این فصل کاوش توس دانشگاه جیرفت تامین شده و کار کاوش با نظارت اداره کل میراث فرهنگی استان انجام شده است. همچنین بخش مهمی از هزینه های کاوش توسط یک انجمن فرهنگی با هدف ارتقای پژوهش های باستان شناسی تامین شده که این هم اتفاق فرخنده و مهمی است.

عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت، در پایان افزود: اگر چه با این کاوش های کوچک مقیاس نمی توان حرف قاطع و محکمی درباره این تپه زد اما کوشش بیهوده به از خفتگی است و اظهار امیدواری کرد این فصل، پایان پژوهش ها در این تپه نباشد برای اینکه با چند فصل کاوش بیشتر و وسیع تر می توان به نتایجی بیشتر و قاطع تری دست یافت.

به گزارش میراث هلیل، آثار تاریخی بسیاری در جیرفت و جنوب کرمان وجود دارد که به دلیل نبود اعتبار همچنان در گمنامی به سر می برند این در حالی است که این آثار، حرفهای زیادی برای گفتن‌دارند که اگر بخواهیم پای صحبت آنها بنشینیم‌نیاز به چندین فصل کاوش دارند همچنانکه تم گاوان با دو فصل کاوش کم‌ مقیاس به ما می گوید شواهدی از اوایل هزاره دوم قبل از میلاد که هزاره گم شده در تاریخ جنوبشرق ایران است را در خود به یادگار دارد.‌

گفتنی است، اولین فصل کاوش در محوطه باستانی تم گاوان ۴ سال قبل و در زمستان ۹۸ انجام شد و  فصل دوم کاوش از ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۲ شروع شده و به مدت ۳۵ روز در حال انجام است.

تپه تم گاوان در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.