کشفیات جدید باستانشناختی در شهر قدیم‌جیرفت/ در گمانه کاوش بقایای کارگاه های صنعتگری در محل شهر نوین نمایان گردید

به گزارش میراث هلیل، ساخت شهر نوین جیرفت در کنار شهر قدیم منحر به اختلاف بین ادارات کل میراث فرهنگی استان کرمان و راه و شهرسازی جنوب کرمان شد و در پی اعتراض میراث فرهنگی به شهرک سازی در محدوده شهر قدیم جیرفت و ورود مدعی العموم، دادستان جیرفت در بازدید میدانی از پروژه، دستور توقف موقت آن را تا حصول نتیجه مجدد کارشناسی صادر کرد. حضور حمیده چوبک کارشناس باستانشناسی کشور و سرپرست کاوش شهر قدیم در دهه ۸۰ و انجام گمانه زنی اضطراری جهت بررسی کارشناسانه، حالا اما خبر از زوایای پنهان این شهر کهن می دهد و شهر را به جهانی شدن نزدیک می کند:

با متوقف شدن عملیات تسطیح به منظور ساخت شهرک جدید در عرصۀ محوطۀ باستانی شهر قدیم جیرفت و انجام گمانه زنی های باستان شناسان، زوایای جدیدی از تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران در قرون اولیه اسلامی در این شهر باستانی روشن شد.

 حمیده چوبک، رئیس پیشین پژوهشکده باستان شناسی که در دو دهۀ پیش، شش فصل کاوش در این محوطۀ تاریخی را سرپرستی کرده است، پیشتر بخش هایی از فضاهای عام المنفعه چون مسجد، بازار، میدان و گورستان تاریخی این شهر را مورد کاوش قرار داده و نمایان ساخته بود. او معتقد است که شهر قدیم جیرفت با دارا بودن عناصر و ویژگی های شهری شامل شبکۀ آبرسانی منسجم (شامل قنات ها، آبراهه ها و عناصر تقسیم و توزیع از جمله حوضچه ها و تنبوشه های سفالی و غیره)، مسجد، بخش های مسکونی و تجاری، میدان و میدانچه، آسیاب، گرمابه، کارگاه های صنعتی، معابر و گذرگاه ها، دروازه های چهارگانه یکی از محوطه های تاریخی حائز اهمیت است که امروزه در زیر خاک مدفون شده و این شهر طبق منابع تاریخی و شواهد باستان شناختی شامل بخش های مختلف اعم از دارالاماره، شارستان و ربض بوده است.

در پی توقف عملیات شهرک سازی در این محوطۀ باستانی طبق دستور دادستان محترم جیرفت، این باستانشناس با گمانه زنی در نقاطی از این محوطه، دستاوردهای جدید و حائز اهمیتی را در زمینۀ شناخت بخش های مختلف این شهر باستانی به دست آورده است.

گرچه شروع فصل گرما، نبود بودجه کافی و امکانات مرمتی و حفاظتی و اضطراری بودن کاوش، ادامۀ پژوهش در این بخش را برای چند ماه به تعویق می اندازد اما نتایج به دست آمده از گمانه زنی در این فصل، اهمیت ادامه کاوش را در این محوطه دو چندان کرده است. در واقع یکی از مهم ترین بخش های محوطۀ شهر قدیم جیرفت، بخشی است که کارگاه های صنعتگری تولیدات بومی از جمله شیشه گری، فلزگری، سفالگری و دیگر صنایع در آن قرار داشته است.

 چوبک معتقد است: با تداوم و تمرکز کاوش های آینده در این بخش اطلاعات باستان شناختی ارزشمندی از این شهر تاریخی به دست خواهد آمد که روند جهانی شدن و تبدیل آن به یک سایت-موزه را تسریع خواهد بخشید.

گفتنی است که این بخش از محوطه قرار بود جهت ساخت شهرک جدید از بین برود، اما خوشبختانه با مداخله دادستان محترم عملیات تسطیح متوقف گردید و درست در میانۀ این بخش در گمانۀ کاوش بقایای کارگاه های صنعتگری نمایان گردید.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی: جیرفت جزء ۲۰ مکان کشور در چارچوب طرح جامع گردشگری با عطف نظر به محوطه های باستانشناختی 

لازم به ذکر است که به گفته دکتر مصطفی ده پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ جیرفت یکی از 20 مکان کشور است که در چارچوب «طرح جامع گردشگری» با عطف نظر به محوطه های باستان شناختی برای برنامه ریزی های آینده مورد توجه قرار دارد و تداوم کاوش و ساماندهی محوطه و شهر کهن جیرفت گامی در این راستا نیز خواهد بود.